Devlet Siteleri
Ben genelde çok şikayet eden bir insan değilim. Devlet sitelerinin de, devlet sitesi olduğu düşünüldüğünde, yüksek kaliteli siteler beklemek doğru olmaz. Ama yine de, bunların ufak tefek sıkıntıları birleşip, kullanıcıyı yıldırabiliyor.
Sık sık kullanmaya ihtiyaç duyduğum devlet sitelerinde, muhakkak en ez bir özellik bozuk, sinir bozucu, kötü tasarlanmış veya nasıl çalıştığı belli değil. Devlet siteleri, kullanıcı memnuniyetini ya göz ardı etmiş, ya da benim dikkatimi çeken şeyler, bu sitelerin kullanıcı memnuniyeti standardları içinde yer almıyor.
Son zamanlarda, en sık ziyaret ettiğim devlet sitelerinden bir olan TCMB'nin sitesiyle başlayayım. Daha önce şöyle birşey paylaşmıştım, belki hatırlarsınız:
Onu paylaştığım zaman, dikkat çektiğim nokta, bu sayfanın yapımında FrontPage kullanılmış olmasıydı. Ancak bu yazıda, sayfaların yapılmasında kullanılan teknolojilere hiç değinmeyeceğim. Sitelerin yapımında, hangi teknolojinin doğru seçim olduğu konusu uzunca tartışılabilecek, ve muhtemelen hiçbir sonuca bağlanamayacak bir konu. Onun yerine, sitelerin kullanımı konusunda karşılaştığım bir takım sıkıntılardan bahsedeceğim.
TCMB'nin bence en büyük sıkıntısı, bütün sitenin iç içe frame'ler kullanılarak tasarlanması. Anasayfa'ya gidip, linklere tıklarsanız, adres çubuğunda bir değişiklik olmadığını görürsünüz. Bunun kötü bir SEO uygulaması olmasını bir kenara bıraksak bile, istediğim sayfaya link vermek için, bir geri gidip, linki sağ tıklayıp, bağlantı adresini kopyalamam gerekiyor. Öyle yaptığım zaman da, sadece iç frame'in adresini kopyaladığım için, o linki ziyaret eden kişi, site içinde gezinmeye devam etmek için, herhangi bir menü vs. göremiyor malesef. Özellikle, akademik amaçlı bir yazı yazıyorsanız, ve kullandığınız kaynakları referans göstermeniz gerekiyorsa, sıkıntı oluşturabilecek bir durum bu.
TCMB'nin elektronik veri dağıtım sistemi da aynı dertten muzdarip. Ayrıca, EVDS sayfasından, TCMB'nin anasayfasına bir link olmaması da yer yer sıkıntı oluşturuyor. Ayrıca uygulamanın arayüz tasarımı da oldukça eski görünüyor. Arayüz tasarımının eski olması, benim açımdan bir sıkıntı oluşturmasa da, Türkiye'nin en prestijli kurumlarından birinin online uygulamasına yakışmayan bir görüntü bence.
Ayrıca, sitenin footer kısmındaki, copyright ifadesinde 2006 yılı belirtilmesi, site tasarımının uzun bir süredir güncellenmediği fikrini veriyor. Bu biraz iç içe frame'leri açıklıyor aslında. Galiba 2006 sitesinde bu frame kullanımı iyi bir fikir gibi görünüyordu.
Sık sık kullandığım bir diğer devlet sitesi de TUIK. Genel olarak TUIK'den memnunum aslında. Ama, İngilizce ve Türkçe sitelerin ayrı alan adı altında, hatta yanlış hatırlamıyorsam, ayrı sunucu üzerinde bulunması yer yer sıkıntı teşkil ediyor. Örneğin, Türkçe sitede bulduğun bir verinin, ingilizce versiyonuna link vermek için, baştan www.turkstat.gov.tr'ye girip, aynı veriyi bulup, o şekilde link vermen gerekiyor.
TUIK'in sitesinde en fazla sinir bozucu kısım, tuikapp.gov.tr uygulaması. Uygulamaya tuik veya çeşitli devlet siteleri üzerinden yönlendiriliyorsunuz. Uygulamanın üzerindeki tüm veritabanlarını görmek için, tuikapp anasayfasına giderseniz, uygulamanın anasayfasını olmadığına şahit oluyorsunuz. Ben son kontrol ettiğimde, anasayfa login sayfasına yönlendirmeye çalışıyor, ama yönlendirilen sayfa 404 veriyordu.
Tuikapp'ın bir anasayfası olmaması anlaşılabilir. Belli ki kendi başına kullanılmak üzere tasarlanmamış, Tuik üzerinden yönlendirilmeniz gerekiyor. Asıl sıkıntısı, istediğiniz veriyi seçerken garip limitler uygulaması. Örneğin, Dış Ticaret İstatistikleri sayfasından, yıl seçerken, en fazla 5 sene seçmenize izin veriyor. Yani, son 10 yılın ithalat verisini istiyorsanız, iki kere veri indirip, bunları tek tablo içinde birleştirmeniz gerekiyor. Neredeyse her veritabanı için, benzer limitler söz konusu. Bu tip limitlerin olmasının, sunucuların üzerindeki yükü azaltmaya yönelik olduğunu tahmin ediyorum. Asıl amacına ne kadar fayda sağlıyor bilemiyorum ama, kullanıcıyı rahatsız etmekte başarılı olduğunu söyleyebilirim.
Hazine bakanlığının sayfası da İngilizce ve Türkçe sayfalarının ayrı alan adı altında olması sıkıntısına sahip. Bununla beraber, Hazine bakanlığı diğer devlet siteleriyle karşılaştırıldığında, gayet başarılı. Son kontrol ettiğimde, Hazine Veri Dağıtım Sistemi gayet sorunsuz çalışıyordu.
Ekonomi Bakanlığı'nın sitesinde, İstatistik ve Analizler Türkçe sayfasında Tuik'e yönlendiriyor. İngilizce sayfasının menüsünde ise, böyle bir başlık yok. İngilizce ve Türkçe siteleri birbirinden farklı anlayacağınız.
Galiba en başarılı devlet sayfası olarak SPK'yı seçeceğim. Anasayfa'nın güzel görünmesi, verilere kolay erişilmesinin yanı sıra, SOAP web servisi ile, SPK sitesi gönüllere taht kuruyor.
BDDK'nın sayfası, milattan önce hazırlanmış gibi duruyor.
Ne zamandır bu devlet siteleri konusunda içimi dökesim vardı, iyi oldu bu yazı.
Ayrıca merak edenler, Sayıştay'ın 2006 yılında hazırlamış olduğu e-devlete geçişte kamu kurumları internet siteleri[5MB pdf] raporunu okuyabilir.