Python Hakkında Birkaç Soruya Cevap

Bir arkadaşımın Python hakkındaki birkaç sorusu üzerine, bu soruları blog'umdan cevaplamayı ve aynı soruların cevaplarını arayan diğer arkadaşlarla da paylaşmış olmayı istedim.

Sorulara ve cevaplara geçmeden önce, şunu belirtmek istiyorum, python öğrenmeye başlamış eski bir C veya Java geliştiricisiyseniz, bu geçmişiniz Python öğrenmeniz açısından talihsiz bir durum. Python öğrenmeden önce, C, Java, Php gibi diğer dilleri kullanmış geliştiriciler, bu dillerdeki alışkanlıklarını Python'a taşımaya meyillidir. Ancak, Python'un iş yapış şekli, kendine özgüdür. Bu yüzden, Python öğrenmeye başlarken, daha önce programlama ile öğrendiğiniz herşeyi gözardı etmeye çalışın, ve Python felsefesini öğrenmeye çalışın. Bu konuda anlaştıysak, soru-cevap bölümüne geçebiliriz.

Tkinter'de Frame.__init__ gibi bir ibare var. Buradaki mantık nedir?

Açıkcası ben Tkinter bilmiyorum, hiç kullanmadım, ama genel olarak iki alt tireli değişkenler ve sınıf metotlarından bahsetmek isterim. Python'la yeni tanışanlar için, iki alt tireli değişkenler ve metot isimlerinin kafa karıştırıcı olabileceğini, birkaç farklı şekilde gördüm. Eğer bunlar sizin de kafanızı karıştırıyorsa, bunlar hakkında benimsemeniz gereken ilk şey, bunların diğer sınıf metotlarından veya değişkenler bir farkı olmadığıdır.

2 Alt Tireli Değişkenlerin Özellikleri

Python'da ismi iki alt tireli değişkenlerin çoğu, Python tarafından tanımlanan değişkenlerdir, ancak isterseniz, siz de ismi __benimdegisken__ gibi bir değişken tanımlayabilirsiniz. Bu öntanımlı değişkenler, Python'un iç dinamikleri açısından önemlidir. İsimlerinin bu şekilde olmasının nedeni de budur. Böylece geliştiricilerin, farkında olmadan önemli değişkenlerin üzerine yazmasının önüne geçilmiş olur. Bu da demek oluyor ki, bu değişkenleri çalışma anında değiştirebilirsiniz. Ancak, yapmayın, kendi akıl sağlığınız için... Bunlardan sık kullanılan birkaçına örnek vermek istiyorum:

__name__: Bu değişken, bir modülün veya sınıfın çalışma anındaki adını tutar. Çalışma anında ilk çalıştırılan modülün adı "__main__" olur. Gerek doğrudan, gerekse dolaylı olarak içe aktarılan diğer modülüllerin adı ise, paket_adı.modül_adı gibi noktalı gösterim olur. Sınıfların adı ise, nasıl tanımladıysanız, o şekildedir.

"""
bisiler.py
Eğer bu modül, doğrudan çalıştırıldıysa, bisiler_yap fonksiyonunu çalıştırıyor.
Eğer import ile içe aktarıldıysa, hiçbirşey yapılmıyor.
"""
class a:
    def benim_adim(self):
        return self.__class__.__name__
"""
>>> b = a()
>>>b.benim_adim()
'a'
>>>b.__name__
AttributeError: a instance has no attribute __name__
>>> Sınıf instance'ı (tr:örnek) için __name__ tanımlı değildir.
"""
if __name__ == "__main__":
    bisiler_yap()

__file__: Bu değişken, bir modülün dosya yolunu tutar.

"""
os_nerde.py
Bu modül, doğrudan çalıştırıldığında, ekrana os modülünün dosya yolunu
basar.
"""
import os
if __name__ == "__main__":
    print(os.__file__)

__package__: Bu değişken, bir modülün hangi pakete ait olduğunun bilgisini tutar. Eğer modül hiçbir paketin içerisinde değilse, None döndürür.

"""
hangi_paket.py
"""
import os
from django.db import models
print(os.__package__)
# None
print(models.__package__)
# django.db.models

__doc__: Bu değişken, bir modülün belgelendirmesini döndürür. Modül içerisinde iki tırnak arasında (tek satırlık belgelendirme) veya 2 tane 3 tırnak arasında (çok satırlı belgelendirme) arasında kalan yazılar, o modülün belgelendirmesini oluşturur. __doc__değişkeni aynı zamanda, fonksiyonlar, sınıflar ve metotlar için de tanımlıdır.

"""
os_belgeleri.py
"""
import os
print(os.__doc__)
#OS routines for Mac, NT, or Posix depending on what system we're on.
#
#This exports:
#  - all functions from posix, nt, os2, or ce, e.g. unlink, stat, etc.
#  - os.path is one of the modules posixpath, or ntpath
#  - os.name is 'posix', 'nt', 'os2', 'ce' or 'riscos'
#  - os.curdir is a string representing the current directory ('.' or ':')
#  - os.pardir is a string representing the parent directory ('..' or '::')
#  - os.sep is the (or a most common) pathname separator ('/' or ':' or '\\')
#  - os.extsep is the extension separator ('.' or '/')
#  - os.altsep is the alternate pathname separator (None or '/')
#  - os.pathsep is the component separator used in $PATH etc
#  - os.linesep is the line separator in text files ('\r' or '\n' or '\r\n')
#  - os.defpath is the default search path for executables
#  - os.devnull is the file path of the null device ('/dev/null', etc.)
#
#Programs that import and use 'os' stand a better chance of being
#portable between different platforms.  Of course, they must then
#only use functions that are defined by all platforms (e.g., unlink
#and opendir), and leave all pathname manipulation to os.path
#(e.g., split and join).
#

Aklıma gelen özel değişkenler bunlar. Bunlardan başka var mıydı emin değilim.

Özel sınıf metotları

Aynı yukarıda bahsettiğimiz değişkenler gibi, Python için özel anlamı olan sınıf metotları, iki alt tireli olarak isimlendirilir. Bunlardan bazıları şunlardır:

__new__(): Bu metot, yeni bir sınıf örneği (eng:instance) oluşturulacağı zaman çağırılır. Görevi yeni bir sınıf örneği döndürmektir. Bu metoda python manyağı değilseniz hiçbir zaman ihtiyaç duymazsınız. Şahsen ben hiç kullanmadım. İngilizce bilenler, daha detaylı bilgi için: metaclass hakkındaki So sorusuna bakabilirler.

Ekleme: 5 Ekim 2013 Bununla ilgili ingilizce bir kaynağı çevirdim. Python metaclass örnekleri ile ilgili yazıyı okuabilirsiniz.

__call__(): Bu metot sınıfı çağırmak için kullanılır. b = a() gibi bir kodla, sınıfı çağırmış olursunuz. yani, b = a() python tarafından b = a.__call__() şekline çevirilir. Eğer bu metodun üzerine yazmazsanız, bu metot, __new__() metoduyla yeni bir sınıf örneği oluşturur, daha sonra bu örneği döndürür.

__init__(): __new__() metodu tarafından, yeni bir sınıf örneği oluşturulduktan hemen sonra çağırılır. Çok sık kullanılan bir sınıf metodudur. Sınıf örneğinin kullanıma hazır olması için gereken tüm işlemler __init__() metodu içerisinde yapılır.

class Foo:
    def __init__(self):
        "yeni bir sınıf örneği oluşturulduğunda, bu örneğin _sayi özelliği 10 olarak atanır."
        self._sayi = 10
class Bar:
    def __init__(self,sayi=10):
        """
        bu sınıfı oluşturuken, sayıyı değiştirmenize izin verir. Öntanımlı değeri 10dur
        a = Bar()
        b = Bar(20)
        a._sayi => 10
        b._sayi => 20
        """
        self._sayi = sayi
class keyword_args:
    def __init__(self,**kwargs):
        "Oluşturulduğu anda aldığı kelime argümanları kendi özelliği olarak ayarlar."
        for anahtar, deger in kwargs:
            setattr(self,anahtar,deger)
a = keyword_args(hebele = 2,hubele = "yazi", hubelop = [1,2,4])
print(a.hebele)
# 2 çıktısı basar.

__getitem__() ve __setitem__():köşeli parantez gösterimiyle anahtar alma ve anahtar ayarlama işlemlerinde çağırılır. b = a[5] gibi bir ifade kullandığınızda, Python bunu b = a.__getitem__(5) şeklinde çalıştırır.

class Foo:
    def __init__(self):
        self._sozluk = dict()
    def __setitem__(self,anahtar,deger):
        self._sozluk[anahtar] = deger
    def __getitem__(self,anahtar):
        return self._sozluk[anahtar]
a = Foo()
a[25] = "yirmibes" # Aslında burada a.__setitem__(25,"yirmibes") çalıştırılıyor
b = a[25] # burada da a.__getitem__(25) çalıştırılıyor.

__add__() ve __mul__():Bunlar, iki obje toplanırken veya çarpılırken kullanılır. Örneğin a + b yazdığınızda, aslında çalışan şey a.__add__(b) fonksiyon çağrısıdır.

__eq__(), __ne__(), __gt__(), __ge__(): Bunlar iki obje karşılaştırılırken kullanılır. Çoğu zaman True ya da False döndürürler. Örneğin, if a == b python tarafından if a.__eq__(b) şeklinde yorumlanır.

from random import randint
class BasariSansi:
    def __eq__(self,oran):
        if randint(0,oran-1) == 0:
            return True
        else:
            return False
    def __ne__(self,oran):
        return not self.__eq__(oran)
a = BasariSansi()
for i in range(0,100)
if a == 3:
    print("1/3 şansın yaver gitti!")
else:
    print("Şansın yaver gitmedi!")
Sonuç olarak

Python'un en büyük zenginliklerinden birisi de, bize birçok konuda özgürlük sağlıyor olmasıdır. Burada bahsettiğim özel sınıf metotları, tüm sınıf metotlarının çok az bir kısmını içine alıyor. Eğer merak edip diğerlerine de bakmak isterseniz, Python'da veri modelleri ile ilgili belgedeki özel metot isimleri ile alakalı bölüme göz atabilirsiniz.

Python ile Java'daki gibi mouse listener, veya key listener nasıl yapılır?

Soruyu soran arkadaş, hangi uygulamada klavye ve mouse olaylarını takip etmek istediğini söylememiş, o yüzden birkaç farklı uygulamada bakalım.

Tkinter de fare ve klavye olaylarına geriçağırım fonksiyonu

Ben aslında Tkinter bilmiyorum, ama, biraz araştırdım ve Events and Bindings makalesini buldum. Bu makalede anlatılana göre, Tkinter objelerine bind metoduyla geriçağırım fonksiyonu eklenebiliyor. İlk argüman, olay türünü, ikinci argüman ise, çağırılacak fonksiyonu gösteriyor.

# Kaynak: http://www.pythonware.com/media/data/an-introduction-to-tkinter.pdf
from Tkinter import *
uygulama = Tk()
def mouseOlayi(olay):
    print("%s x %s noktasına tıklandı" % (olay.x,olay.y))
frame = Frame(uygulama, width=100, height=100)
frame.bind("", MouseOlayi)
frame.pack()
uygulama.mainloop()

Bunun detaylarına yukarıda verdiğim linkden bakabilirsiniz.

PyQt Olayları

PyQt'de farklı olaylarla uğraşmanın birkaç farklı yolu. Bunlardan bir tanesi şöyle birşey:

from PyQt4.QtCore import *
from PyQt4.QtGui import *
class BenimYaziAlani(QLineEdit):
    def event(self,event):
        if event.type() == QEvent.KeyPress:
            self.emit(SIGNAL("TusaBasildi"),event.key())
class Uygulama(QMainWindow):
    def __init__(self,*args,**kwargs):
        QMainWindow.__init__(self,*args,**kwargs)
        self.yazi_alani = BenimYaziAlani()
        self.connect(self.yazi_alani,SIGNAL("TusaBasildi"),self.basilan_tus)
    def basilan_tus(self,tus):
        print("%s tusuna basildi" % tus)

Python'da raise ne işe yarar

Python'da raise, bir hata yükseltmek için kullanılır. Daha sonra istenirse, bu hata try..except bloğuyla yakalanabilir.

class CokAcayipHata(Exception):
    pass
def basitToplama(ilk_sayi,ikinci_sayi):
    "İki sayıyı toplar, argüman olarak sayı verilmediyse hata verir!"
    if issubclass(ilk_sayi,int) and issubclass(ikinci_sayi,int):
        return ilk_sayi + ikinci_sayi
    else:
        raise CokAcayipHata
try:
    sonuc = basitToplama("osman",7)
except CokAcayipHata:
    print("Çok acayip bir hata oluştu, öyle böyle değil!")

Python'da map() ve filter() fonksiyonları ne işe yarar?

map()

map() fonksiyonu, ilk argümanı olarak bir fonksiyon, ikinci argümanı olarak sırayla elemanlarını alabileceği bir nesne alır. Bu nesnenin her elemanını fonksiyona sokar ve sonucunu bir liste olarak döndürür.

def mumdur(kac):
    return str(kac) + " mumdur"
a = map(mumdur,[1,2,5,15])
#a = ["1 mumdur","2 mumdur","5 mumdur","15 mumdur"]
"""
map(mumdur,[1,2,5,15]) aşağıdaki şeyin kısa yoludur:
"""
bos_liste = []
for i in [1,2,5,15]:
    bos_liste.append(mumdur(i))
filter()

filter() fonksiyonu, ilk argümanı olarak bir fonksiyon, ikinci argümanı olarak sırayla elemanlarını alabileceği bir nesne alır. Bu nesnenin her elemanını fonksiyona sokar ve fonksiyonun sonucunun True olduğu elemanları bir liste olarak döndürür.

def cift_sayi(kac):
    return kac % 2 == 0 and True or False
a = fillter(cift_sayi,xrange(0,10))
#a = [0,2,4,6,8]
"""
filter(cift_sayi,xrange(0,10)) aşağıdaki şeyin kısa yoludur:
"""
bos_liste = []
for i in xrange(0,10):
    if cift_sayi(i):
        bos_liste.append(i)

global kelimesi ne işe yarar

Python'da fonksiyonlar gibi kod blokları içerisinde tanımlı olan değişkenler, yerel değişken olur. Buralarda tanımlı olan değişkenler, bu kod bloklarının dışında tanımlı değildir. Böyle kod bloklarının içersinde tanımladığınız değişkenin tüm modül içerisinde kullanılabilir olması için, global kullanılır.

x = 0
def yerel(asdf):
    x = asdf
def genel(asdf):
    global x
    x = asdf
yerel(10)
print(x) # 0 yazar, fonksiyon içindeki x'in dışardaki x'e bir etkisi yoktur.
genel(15)
print(x) # 15 yazar, fonksiyonun içinde, genel x değiştirilmiştir.